Εορταστικές Εκδηλώσεις Αγίας Παρασκευής

Κατά τις τριήμερες εορταστικές εκδηλώσεις προς τιμήν της Αγίας Παρασκευής, κάθε χρόνο στο Μέτσοβο στις 26 Ιουλίου τιμάται με επισημότητα, λαμπρότητα, θρησκευτική κατάνυξη και συμμετοχή πλήθους κόσμου μέσα στα παραδοσιακά πλαίσια του Μετσόβου η μνήμη της Αγίας Παρασκευής. Η Αγία Παρασκευή είναι ανέκαθεν η προστάτιδα των Βλάχων που την ονομάζουν στα βλάχικα “Sta Vinire”. Στα πλαίσια των εκδηλώσεων αναβιώνει πρώτον το έθιμο της περιφοράς της εικόνας της πολιούχου από καβαλάρηδες, δεύτερον ο χορός των κοριτσιών, τρίτον η κούνια στο κουλτούκι, τέταρτον οι πατινάδες των αγοριών κατά τις απογευματινές ώρες ανήμερα της Αγίας Παρασκευής και πέμπτον ο τρανός χορός στην κεντρική πλατεία του Μετσόβου.

Την παραμονή της γιορτής ψάλλεται μέγας πανηγυρικός εσπερινός και ακολουθεί η λιτάνευση της εικόνας της Αγίας Παρασκευής σε κεντρικούς δρόμους του Μετσόβου, με τη συμμετοχή πολλών ιερέων και πλήθος κόσμου. Ανήμερα, το πρωί της γιορτής τελείται στον ίδιο πανηγυρίζοντα ναό αρχιερατική θεία λειτουργία. Από το πρωί, κάτοικοι του χωριού αλλά και Μετσοβίτες μη μόνιμοι κάτοικοι που έρχονται αποκλειστικά για τη συμμετοχή στα δρώμενα, φοράνε τις τοπικές παραδοσιακές φορεσιές, ετοιμάζουν τα άλογα και περιφέρονται στα καλντερίμια. Μόλις τελειώσει η θεία λειτουργία, συγκεντρώνονται στο προαύλιο του ναού και ο ιερέας παραδίδει την εικόνα στον τυχερό που αναδεικνύεται μετά από κλήρωση. Ακολουθεί περιφορά της εικόνας γύρω από την πλατεία, αλλά και στους δρόμους του οικισμού με επικεφαλής τον καβαλάρη που την κρατάει και όλους τους υπόλοιπους να ακολουθούν μέχρι να επιστρέψουν πάλι στο ναό και να την παραδώσουν στους ιερείς.

Μετά τη θεία λειτουργία, ακολουθεί ο μεγάλος χορός των γυναικών με τις παραδοσιακές φορεσιές στην πλατεία μπροστά από την εκκλησία. Κορίτσια και γυναίκες σχηματίζοντας κύκλους στον προαύλιο χώρο του ναού της Αγίας Παρασκευής, χορεύουν και τραγουδούν τον έρωτα, την ξενιτιά, τη χαρά, τη λύπη, την προσμονή και στη βλάχικη διάλεκτο. Τις απογευματινές ώρες, στο χοροστάσι της Αγία Παρασκευής γίνεται η κούνια, ενώ στην συνέχεια στην κεντρική πλατεία του Μετσόβου πραγματοποιείται ο μεγαλοπρεπής τρανός χορός για όλους με την ευθύνη και οργάνωση του Χορευτικού Συλλόγου Μετσόβου, αλλά και τη συμμετοχή χορευτικών παραδοσιακών συγκροτημάτων και πολιτιστικών συλλόγων και από άλλες περιοχές. Τις εκδηλώσεις παρακολουθούν οι τοπικές αρχές του Μετσόβου και όχι μόνο, πολιτικά πρόσωπα της χώρας, αλλά και πλήθος λαού, ντόπιων και ξένων τουριστών.

Καινούργιο παλμό στη γιορτή της Αγία Παρασκευής έδωσε τη δεκαετία του ΄90 ο Αρχιμανδρίτης Σεραφείμ και στενός κρίκος των εκδηλώσεων ο Χορευτικός Σύλλογος Μετσόβου που από το 2000 οργανώνει όλα τα δρώμενα και τις χορευτικές εκδηλώσεις. Επίσης, καθιερώθηκε η απονομή μιας πλουμιστής ζώνης σε μια νεαρή με παραδοσιακή στολή, ένα κίνητρο για τις νέες γενιές να συνεχίσουν την παράδοση των γονιών τους φορώντας την πλούσια και μοναδική μετσοβίτικη ενδυμασία. Σήμερα, κληρώνονται μία πλουμιστή παραδοσιακή γυναικεία ζώνη (πλότσα) και ένα ανδρικό κόσμημα (κιουστέκι). Κρίνοντας από τη συμμετοχή των ντόπιων, η εκδήλωση πέτυχε απόλυτα και καθιερώθηκε ως ετήσιος παραδοσιακός θεσμός.

Σπάνια Ιερός Ναός έχει τόσο μεγάλο ιστορικό βάρος, όσο ο ναός της Αγίας Παρασκευής Μετσόβου, που απετέλεσε και αποτελεί για τους Μετσοβίτες τον άξονα περιστροφής της θρησκευτικής, εθνικής και πολιτιστικής τους ζωής. Δεν πρέπει να ξεχνάμε τις συνεισφορές της «μπάγκας» του ναού της Αγίας Παρασκευής για τις ανάγκες του Ελληνοσχολείου του Μετσόβου. Επίτροποι του Ελληνοσχολείου έπρεπε να είναι κατά καιρούς Εφημέριοι της Αγίας Παρασκευής. Ο ναός της Αγίας Παρασκευής, πέραν του πνευματικού και λατρευτικού του χαρακτήρα, είναι και ένα λαμπρό πολιτιστικό μνημείο που εντυπωσιάζει τους επισκέπτες.

Η παράδοση για τους Μετσοβίτες αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ταυτότητάς τους. Ακόμη και στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας, δεν απαρνήθηκαν την κουλτούρα τους. Εξάλλου, βασικά στοιχεία που τους χαρακτηρίζουν είναι η θρησκεία, η γλώσσα και ο θεσμός της οικογένειας. Αυτοί θα λέγαμε είναι και οι πυλώνες που συνδιαμορφώνουν το ύφος ζωής τους, τόσο κατά το παρελθόν όσο και σήμερα. Ανελλιπώς, κάθε χρόνο πολλοί Μετσοβίτες που δε διαμένουν στον οικισμό συρρέουν με σκοπό να συμμετάσχουν στις τριήμερες εκδηλώσεις. Η Αγία Παρασκευή, αποτελούσε πάντα αφορμή για αντάμωμα όλων όσων έμεναν πίσω, αλλά κι εκείνων που επέστρεφαν από κάθε γωνιά του κόσμου, για τη γιορτή της και για ένα προσκύνημα στην πατρίδα.